Bankacılık ve Ödeme Teknolojilerinde Haftanın Öne Çıkan Gelişmeleri
19–25 Aralık 2020
Haftalık olarak paylaştığım bu bülteni artık Aposto! üzerinden de takip edebilirsiniz — https://read.apos.to/n/fintech-dunyasindan
Yılın son bülteniyle karşınızdayım. Yaşadığımız olağanüstü günlere karşın birçok yeniliğin hayata geçirildiği bir yılı geride bırakıyoruz. Bunlardan biri olan ve ülkemizde para transferlerinde yeni bir dönemin başlangıcı olan FAST (Fonların Anlık ve Sürekli Transferi) 18 Aralık’ta pilot uygulama olarak hizmet vermeye başladı.
İtalya’da nakitsiz ödemeleri yaygınlaştırarak vergi kaybını azaltmayı hedefleyen teşvik programı 8 Aralık’ta devreye alınmıştı. Program, Avrupa Merkez Bankası’ndan ve perakendecilerden eleştiri almasına karşın kaydolan kişi sayısı şimdiden 5 milyonu geçti.
Avustralya’da CDR (Consumer Data Right) isimli düzenlemeyle önü açılan ve temmuz ayında hayata geçirilen açık bankacılıkla ilgili iki gelişme yaşandı. Kurallarda yapılan değişiklikle kurumların bankacılık verilerinin de yetkilendirilmiş üçüncü taraflarla paylaşılması mümkün hale getiriliyor. Moneytree isimli fintech ise mevcut kuralların, küçük işletmelerin pazara girmesini zorlaştıracak düzeyde yüksek gereksinimler içerdiğini vurgulayıp ülkedeki faaliyetlerini sonlandırma kararı aldı.
Brezilyalı fintech Creditas aldığı yatırımla unicorn’lar arasına adını yazdırırken yönetimi artık Sberbank’a ait olan Yandex.Checkout’ın hizmetlerini YooMoney ismiyle sürdüreceği açıklandı.
LINE Pay ile Apple Pay’in yaptığı iş birliği, Alipay’in Hong Kong’da toplu taşımada QR kodlu ödeme çözümünü tanıtması, Mastercard’ın Asya-Pasifik ülkelerinde Click to Pay ve Pay by Account hizmetlerini kullanıma sunacağını açıklaması ve ABI Research’ün biyometrik kartlara dair tahminleri de geride baktığımız haftanın değerli gelişmeleriydi.
2021'in hepimiz için güzel bir yıl olmasını diliyorum. Keyifli okumalar…
1. FAST Hayata Geçti
TCMB tarafından 12 Kasım’da yapılan duyuruda Türkiye’nin anlık ödeme sistemi FAST’ın (Fonların Anlık ve Sürekli Transferi) 18 Aralık’ta pilot uygulama olarak hizmete alınacağı açıklanmıştı.
• Takvime uyumlu biçimde ilk işlemlerin gerçekleşmeye başladığı FAST’ın Ocak 2021’den itibaren yaygınlaştırılması planlanıyor.
• Bankacılık müşterilerinin farklı bankalardaki hesaplara 7/24 para transferi yapmasını, paranın saniyeler içerisinde alıcıya ulaşmasını ve tarafların bilgilendirilmesini sağlayan sistem ile birlikte ödemelerin IBAN yerine telefon numarası, kimlik numarası, e-posta adresi gibi bilgiler kullanılarak daha kolay bir şekilde başlatılmasını sağlayan Kolay Adresleme Sistemi de pilot uygulama kapsamında kullanıma açılmış oldu.
• Kolay Adresleme Sistemi BKM ile birlikte geliştirildi.
• Pilot uygulamaya 20 banka katılıyor.
2. Eleştirilere Rağmen İtalya’da Teşvik Programına İlk İki Haftada 5,3 Milyon Kişi Kaydoldu
Vergi kayıplarını azaltmak ve pandeminin perakendeciler üzerindeki etkilerini azaltmak amacıyla Italia Cashless isimli teşvik programını 8 Aralık’ta hayata geçiren İtalya’da ilk iki haftada programa 5,3 milyon kişi kaydoldu. Nüfusu 60 milyon olan ülkeden bu sayı yetişkin nüfusun %10’una denk geliyor.
• Diğer yandan teşvik programı Avrupa Merkez Bankası ECB’den ve perakendeciler birliği Confesercenti’den eleştiri aldı.
• ECB, devletlerin ödeme yöntemlerine karşı tarafsız olması gerektiğini belirtip ekonomi yönetiminin kendilerine danışmamasından duyduğu rahatsızlığı dile getiren bir mektup kaleme almıştı.
• Confesercenti ise kart sahiplerinin %70’inin zaten yılda 3 bin euro’dan fazla harcama yaptığını belirtip programın harcamaları arttırma yönündeki etkisinin düşük olacağını ve nakit ödemelerin sadece %4’ünün elektronik ödemelere dönmesini öngördüklerini belirtti.
• Yıllık vergi kaybı 109 milyar dolar olan İtalya, önümüzdeki 2 yıl için teşvik programına 4,75 milyar euro bütçe ayırdı.
Kaynak: Reuters
3. Avustralya’da Açık Bankacılığın Önünü Açan Kanunun Kapsamı, Kurumları Kapsayacak Şekilde Genişletildi
Avustralya’da açık bankacılığın önünü açan müşteri veri hakları düzenlemesi(Consumer Data Right Act — CDR), Ağustos 2019’da meclisten geçmiş ve düzenlemenin ilk uygulaması olarak belirlenen bankacılıkta veri paylaşımı Temmuz 2020’de hayata geçirilmişti.
• Kredi kartı, banka kartı, hesap bilgisi ve işlem verileri ile başlayan uygulamanın kapsamı, belirlenen takvime uygun biçimde kasım ayında konut kredisi ve bireysel kredi verileri ile genişletilmişti.
• Paydaşlarla yapılan görüşmeler sonrasında, sadece bireysel müşterilere ait verilerin paylaşılmasını zorunlu kılan kurallar, kurumlara ait bilgileri de içerecek şekilde genişletildi. Kurumlara ait veriler, 1 Kasım 2021’den itibaren yetkilendirilmiş üçüncü taraflarla (Accredited Data Recipients — ADR) paylaşılacak.
• Ek olarak veri paylaşımı için müşteriler tarafından verilen rızaların kullanımı, süresi, veri tipi gibi niteliklerinin değiştirilmesi de artık mümkün olacak.
• Açık bankacılığa katılımı arttırmayı hedefleyen değişiklikler, rekabet otoritesi ACCC tarafından 22 Aralık tarihinde yayımlandı.
• ACCC, hesap hizmeti sağlayan kurumların veri paylaşımına başlamaları gereken tarihleri gösteren takvimi de paylaştı. İlk etapta ülkedeki dört büyük bankanın veri paylaşımı için gereken API’ları geliştirmesi zorunlu tutulmuştu. Bu sayı, zaman içerisinde artacak.
• ACCC, ekim ayında yaptığı değişiklikle ise yetkilendirilmiş aracı kurumların, yetkilendirilmiş üçüncü taraflar adına CDR verisi toplamasına izin vermişti.
• İlk etapta bankacılık sektöründe uygulanan kanuna, kısa süre içerisinde telekom ve enerji sektörleri de tabi olacak.
Kaynak: ZDNet, Paypers, Mortgage Business, ACCC
4. Avustralya’daki Faaliyetlerini Sonlandıracağını Açıklayan Moneytree, Açık Bankacılık Düzenlemesi CDR’ı Eleştirdi
Avustralya’nın yeni nesil bankalardan Xinja, geçen hafta yaptığı açıklamada yatırım bulmakta zorlandığı için hizmetlerini sonlandıracağını duyurmuştu. Bu hafta ise bir başka fintech, kişisel finans yönetimi uygulaması Moneytree 15 Ocak’ta hizmetlerini sonlandıracağını açıkladı.
• 2012 yılında kurulan ve 2017’de Avustralya pazarına giren Tokyo merkezli şirket, COVID-19 nedeniyle iş yapma ortamının zorlaşmasının yanı sıra açık bankacılık uygulamalarını düzenleyen müşteri veri hakları düzenlemesinde (Consumer Data Right Act — CDR) yetkilendirilmiş üçüncü taraflardan talep edilen yüksek finansal ve insan kaynakları yatırımları gerektiren önkoşulların faaliyetleri sonlandırma kararında belirleyici olduğunu vurguladı.
• Mevcut kuralların küçük ve orta ölçekli şirketlerin açık bankacılık hizmeti vermesi önünde engel oluşturduğunu ifade eden Moneytree, bu haliyle düzenlemenin rekabeti arttırmayacağını ve kuralların hızlı biçimde değiştirilmesi gerektiğini ifade etti. Kasım ayı itibarı ile ülkede açık bankacılık kapsamında yetkilendirilen şirket sayısı sadece 6’ydı.
• Japonya’da bankalarla fintech’ler arasındaki veri paylaşımında aracı rolü de gören Moneytree, 60’tan fazla fintech’in 1,7 milyon kişiye ekran kazıma yerine API tabanlı hizmet vermesini sağlamıştı.
5. LINE Pay Hesapları Apple Pay’e Eklenebilecek
Japonya’nın popüler sohbet uygulaması LINE’ın para transferi ve ödeme uygulaması LINE Pay’i kullananlar, artık hesaplarını Apple Pay’e ekleyip LINE Pay bakiyelerini ödemelerde kullanabilecek.
• LINE Pay uygulamasındaki Apple Pay sekmesine tıklayarak hesaplarını eşleştiren kullanıcılar, Apple Pay’e otomatik olarak eklenen Visa logolu ön ödemeli kartlar ile iPhone’ları ve Apple Watch’ları üzerinden temassız ödeme yapabilir duruma gelecek.
• LINE Pay ile 1,21 milyon işyerinde ödeme yapılabiliyor.
Kaynak: Paypers, Apple Insider, Techcrunch Japan
6. Sberbank Kontrolüne Geçen Yandex.Checkout, YooMoney İsmiyle Yeni Kimliğine Kavuştu
Yandex ile Sberbank 10 yıldır süren iş birliklerini haziran ayında sonlandırma kararı almış, bu kapsamda Yandex.Market isimli e-ticaret platformundaki Sberbank hisselerini Yandex satın almış, online ödeme hizmeti Yandex.MoneyiseSberbank’ın kontrolüne geçmişti.
• Bu doğrultuda Yandex.Checkout isimli ödeme çözümü, operasyonlarını Rusya içinde YooKassa, yurt dışında ise YooMoney ismiyle sürdürmeye başladı.
• Rusça konuşulan ülkelerde en popüler online ödeme hizmeti sağlayıcısı olduğu belirtilen YooMoney, 75 ülkede 120 bin işletmenin 20 farklı yöntemle ödeme kabul etmesini ve günde 4 milyon işlemin gerçekleşmesini sağlıyor.
Kaynak: East-West Digital News
7. Alipay, Hong Kong’da QR Kod Tabanlı Biletleme Sistemini Hayata Geçiriyor
Hong Kong’un önemli toplu taşıma ağlarından biri olan MTR (Mass Transit Railway) ile iş birliği yapan AlipayHK, QR kod tabanlı biletleme sistemini hayata geçiriyor.
• MTR mobil uygulamasına AlipayHK e-cüzdanının eşleştiren yolcular, telefonlarında oluşacak tek seyahatlik QR kodları turnikelerde okutacak. Çıkış yapıldığında ise kullanıcılar, seyahat ücretini gösteren bir mobil bildirim alacak.
• Turnikelerde QR kod okuma süresinin 1 saniyeden kısa olacağı belirtiliyor.
• Çözüm kapsamında ilk etapta sadece tam bilet alınabilecek. Öğrenci, engelli gibi indirimli biletler ilerleyen dönemde çözüme entegre edilecek.
• 93 MTR istasyonundaki 1.000 turnikede aktif olacak çözüm, 23 Ocak’ta kullanıma sunulacak.
• AlipayHK ilk yıl için münhasırlığa sahip olacak. Aralarında WeChat ve UnionPay’in olduğu diğer oyuncular 2022 yılında sisteme dahil olacak. Kredi kartlarının ise 2023 yılında sisteme ekleneceği açıklandı.
Kaynak: The Standard, Paypers
8. Mastercard; Asya-Pasifik Ülkelerinde Click to Pay, Pay by Account ve Biyometrik Kart Ürünlerini Yaygınlaştıracak
Hong Kong basınında yer alan habere göre Mastercard, Asya-Pasifik bölgesinde üç çözümünü olgunlaştırdı ve genel kullanıma sunma kararı aldı.
• Bunlardan ilki Click to Pay isimli online ödeme çözümü… Küresel kart şemalarının online ödemelerde PayPal ve Apple Pay’e karşı Visa Checkout, Masterpass gibi ödeme butonlarını birleştirmesi olarak tanımlanabilecek Click to Pay, Ekim 2019’da ABD’de hayata geçirilmişti. Sonrasında farklı bölgelerde kullanıma sunulan Click to Pay’in aralarında Hong Kong’un da olduğu Asya-Pasifik ülkeleri ile yaygınlaşmasını sürdüreceği belirtiliyor.
• Kullanıma sunulan ikinci çözüm ise Mastercard işyerlerinde banka hesabından ödeme yapılmasını sağlayan Pay by Account olacak.
• Yaygınlaştırılan diğer çözüm ise biyometrik ödeme kartları olacak. Ekim sonunda yaptığı duyuruda MatchMove isimli BaaS (Banking-as-a-Service) platformuyla Singapur’da biyometrik kartları test ettiğini ile kamuoyu ile paylaşan Mastercard’ın, IDEMIA ile geliştirilen kartları Asya’da yaygınlaştırmayı kararlaştırdığı öğrenildi.
• Tüm bunlara ek olarak Mastercard; hesabı bölme, para transferi ve işyeri ödemelerini kolaylaştırmak için kartların üzerine QR kod eklediği çözümü “Social Commerce QR” için patent aldığını da açıkladı.
Kaynak: Paypers, The Standard
9. 2021’de 2,5 Milyon Biyometrik Kart İhraç Edilecek
Pandeminin etkisiyle hızlanan dijitalleşme sayesinde online ve mağaza içi mobil ödemeler yaygınlaşırken hijyen faktörüne verilen önem de arttı. Bu doğrultuda nakit kullanımı azalırken temassız kartların kullanımında büyük bir artış yaşandı.
• Şifresiz temassız işlem limitin üzerindeki ödemelerde şifre tuşlamadan doğrulamanın gerçekleşmesini sağlayan ve dolayısıyla hijyen anlamında işi bir adım daha ileriye taşıyan biyometrik ödeme kartları ise kartlı ödeme formları içinde önemli bir inovasyon olarak değerlendiriliyor.
• Farklı ülkelerde 20 pilot çalışmayla test edilen ve BNP Paribas tarafından yıl içerisinde ticari bir ürün olarak konumlandırılan biyometrik kartlarla ilgili öngörülerini paylaşan ABI Research, önümüzdeki yıl 2,5 milyon biyometrik kartın kullanıma sunulmasını bekliyor.
• Bu kartların yaygınlaşmasının önündeki en büyük engellerden biri üretim maliyetlerinin yüksek olması… Ekosistemin üretim sürecini sadeleştirerek maliyetleri aşağı çekmek için çalışmalar yaptığını belirten ABI Research, birim maliyetlerin 20–30 dolar seviyesinden 13–20 dolar seviyesine düşmesini bekliyor.
• Bugün kullanımda olan kartların maliyeti ise 1–2 dolar seviyesinde…
• Biyometrik kart çözümleri geliştiren oyuncular arasında G+D, IDEMIA, NXP, Thales gibi kurumlar yer alıyor.
Kaynak: NFCW, ABI Research
10. Unicorn Kulübünün Yeni Üyesi: Creditas
Fintech dünyasının yükselen bölgesi Latin Amerika’nın önemli fintech’lerinden biri olan Brezilya merkezli Creditas, seri E yatırım turunda 255 milyon dolar yatırım aldı. 2012 yılında kurulan Creditas böylece 1,75 milyar dolar değerlemeye ulaştı ve unicorn statüsüne kavuştu.
• Ev, araba, maaş gibi varlıkları teminat olarak kabul eden ve bireylerin uygun faiz oranlarıyla krediye erişmesini sağlayan Creditas, benzer teminat işleyişiyle şimdi al sonra öde hizmeti de sunuyor.
• Kasım ayında Meksika’da hizmet vermeye başlayan şirketin, kredi alanında düzenlemelerin karmaşık olması ve ülkeden ülkeye farklılaşması nedeniyle uluslararası yaygınlaşmada geç kaldığına dikkat çekiliyor.
• D serisi yatırım turunu Temmuz 2019’da kapatan Creditas bu tarihten sonra gelirlerini üçe katladı ve portföy büyüklüğü 1 milyar real’e (yaklaşık 200 milyon dolar) ulaştı ancak Creditas, henüz kar edebilen bir şirkete dönüşmüş değil.
• Latin Amerika’da fintech’lere 2014 yılında sadece 50 milyon dolar yatırım yapılmıştı. 2020 yılında bu tutar 2,1 milyar dolara yükselirken bölgede yıl içerisinde 139 fintech yatırımı gerçekleşti.
Kaynak: Crowdfund Insider, Paypers
